عصب کشی دندان یکی از روش‌های درمانی دندانپزشکی است که ممکن است بسیاری از ما آن را تجربه کرده باشیم. معمولاً برای آن دندان‌هایی که به شدت دچار پوسیدگی شده‌اند و یا عفونت شدیدی دارند، از عصب کشی دندان استفاده می‌کنند.
در روش عصب کشی دندان و یا همان مغز دندان که حاوی عصب بافت همبند و رگ‌های خونی است را به طور کامل از ریشه دندان برمی‌دارند، سپس کانال را تمیز و ضدعفونی می‌کنند. در نهایت کانال را با مواد مخصوصی پر می‌کنند تا مانع از نفوذ مجدد باکتری‌ها شده و از عفونت و پوسیدگی بیشتر جلوگیری کند.
چرا به عصب‌کشی نیاز داریم؟
برخی مواقع که دندان درد شدیدی داریم، به پزشک مراجعه می‌کنیم و تشخیص پزشک بر این است که عصب کشی دندان را انجام دهیم. اما سوال اینجاست که چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز داریم؟
پوسیدگی عمیق دندان
برخی مواقع پوسیدگی هایی در دندان به وجود می‌آید که متاسفانه چون درمان نشده، باعث عمیق‌تر شدن پوسیدگی‌ها می‌شود و در نهایت این پوسیدگی‌ها به پالپ دندان رسیده و باعث بروز عفونت و التهاب در آن می‌شود. تنها چاره کار برای درمان، عصب کشی دندان است.
شکستگی دندان
گاهی اوقات در دندان‌ها شکستگی‌های عمیقی رخ می‌دهد و این شکستگی‌ها تا حدی است که می‌تواند به پالپ دندان آسیب برساند. در این صورت با استفاده از عصب کشی دندان این مشکل رفع می‌شود.
تروما
ضرباتی که به دندان وارد می‌شود و در شدت بالایی است توراما نام دارد. گاهی اوقات تروما باعث آسیب رساندن به پالپ دندان می‌شود و نیاز است تا سریعا ریشه آن درمان شود.
عفونت دندان
شکستگی‌هایی که در دندان رخ می‌دهد و یا پوسیدگی‌هایی که در اطراف دندان به وجود آمده، ممکن است باعث ایجاد عفونت شود. عفونت به وجود آمده هم به پالپ گسترش پیدا کرده و باعث ایجاد درد زیادی برای بیمار می‌شود. برای همین لازم است تا عصب کشی دندان انجام شود تا این عفونت دندان به طور کامل رفع گردد.
مراحل انجام عصب‌کشی
برای عصب کشی دندان یک سری اقداماتی لازم است تا با دقت بالایی توسط پزشک متخصص انجام شود.
- در ابتدا باید دندانپزشک ناحیه مورد نظر را شناسایی کرده و در آن منطقه بی‌حسی تزریق کند. تزریق بی‌حسی برای این است که بیمار در حین انجام جراحی دردی را احساس نکند.
- بعد از گذشت چند دقیقه که محل مورد نظر بی‌حس شد، دندانپزشک از ابزارهای مخصوصی استفاده می‌کند تا بتواند به پالپ دندان دسترسی پیدا کند.
- بعد از اینکه توانست به پالپ دندان دسترسی داشته باشد، قسمت عفونی شده از پالپ را به طور کامل از کانال ریشه دندان برداشته و آنجا را تمیز می‌کند. فرآیند تمیزکاری و ضدعفونی کانال باید با دقت بالایی انجام شود تا هیچگونه عفونت و پوسیدگی در آن ناحیه وجود نداشته باشد.
- بعد از تمیزکاری کانال، نوبت به پر کردن کانال ریشه با استفاده از مواد مخصوصی است. این کار را انجام می‌دهند تا از نفوذ مجدد باکتری‌ها به داخل کانال جلوگیری کنند.
- حالا بر روی قسمتی از دندانی که عصب کشی شده، باید روکش مناسبی قرار دهند تا از دندان محافظت کرده و طول عمر آن را بالاتر ببرد.
تعداد کانال‌های دندان‌ها
موضوعی که در ارتباط با عصب کشی دندان‌ها وجود دارد این است که همه دندان‌ها مثل هم نیستند و از نظر ریشه و ساختار با همدیگر یک سری تفاوت‌های دارند. دندان‌های قسمت جلو و دندان‌های نیش معمولاً یک کانال دارند و به صورت دندان‌های تک ریشه هستند.
دندان‌های آسیاب کوچک که به دندان‌های پرمولر هم معروف هستند یک یا دو ریشه دارند. دندان‌های آسیابی عقبی هم هر کدام ممکن است دو یا سه ریشه داشته باشند. به همین خاطر مدت زمان درمان این دندان‌ها با همدیگر فرق می‌کند.
هر چقدر یک دندان تعداد ریشه‌های بیشتری داشته باشد، مدت زمان درمان هم بیشتر طول می‌کشد و در واقع هزینه‌های بالاتری هم خواهد داشت. پس می‌توانیم بگوییم که عصب کشی دندان‌های نیش نسبت به عصب کشی دندان‌های آسیاب هزینه‌های کمتری دارد.
در برخی موارد دندان‌هایی با چهار ریشه هم دیده می‌شود. این اتفاق خیلی کم رخ می‌دهد اما پزشکان باید به این موضوع خیلی دقت کنند و در هنگام مواجه شدن با آن بتوانند عملکرد خوبی داشته باشند.
هر دندانی از نظر تعداد ریشه و کانال‌های ریشه تنوع آناتومیک دارد. دندانپزشک قبل از آنکه بخواهد روی دندان‌های شما اقدامی را انجام دهد، باید عکس‌برداری کند تا با کمک این عکس بتواند موقعیت دقیق ریشه و کانال‌ها را به خوبی مشخص نماید.
انواع روش‌های عصب کشی
عصب کشی و یا درمان کانال ریشه با روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد. در واقع پزشک متخصص است که با تشخیص خود می‌تواند نوع روش عصب کشی را انتخاب کند.
درمان غیر جراحی کانال ریشه
برخی مواقع برای درمان کانال ریشه از روش غیر جراحی استفاده می‌کنند. این روش درمانی کاملاً استاندارد بوده و روش مناسبی برای برداشتن بافت عصبی دندان محسوب می‌شود.
زمانی روش درمان غیر جراحی کانال ریشه به کار می‌رود که پوسیدگی زیادی در دندان‌ها وجود داشته باشد که حتی با پر کردن هم امکان درمان ندارد. در این صورت پزشک لازم می‌بیند که از روش درمانی غیر جراحی استفاده کند.
وقتی که عفونت به عصب دندان هم می‌رسد، استفاده از روش‌های دیگر درمانی سخت و دشوار می‌شود، پس دندانپزشک متخصص ترجیح می‌دهد که از روش درمان غیر جراحی کانال ریشه استفاده کند.
اپیکواکتومی
وقتی عصب کشی دندان با روش غیر جراحی موفقیت آمیز نباشد، دندانپزشک ممکن است ترجیح دهد که از روش درمانی اپیکواکتومی استفاده کند. این روش درمانی زمانی مناسب است که عفونت به استخوان آلوئولار (بخشی از استخوان فک) برسد.
از علائم این آسیب احساس درد خیلی شدید در کل صورت است که انجام فرآیند درمان را ضروری‌تر می‌کند. در این روش درمانی دندانپزشک در ابتدا ناحیه‌ای که دچار عفونت شده را بی‌حس می‌کند، سپس با ابزارهای مخصوص نوک ریشه دندان را برداشته و کاملاً تمیز می‌کند. سپس برای محافظت از کانال و جلوگیری از نفوذ باکتری‌ها آن را با مواد مناسبی پر می‌کند.
بعد از جراحی، ریشه دندان خود به خود بهتر می‌شود. در این روش جراحی به بستری شدن و یا استراحت طولانی مدت نیازی ندارید. بعد از آن که این جراحی را انجام دادید، می‌توانید به خانه رفته و کارهای روزمره خودتان را انجام دهید.
پالپوتومی و پالپکتومی
این روش درمانی برای عصب کشی دندان‌های شیری کودکان مناسب است و یک تکنیک عالی برای عصب کشی دندان‌های کودکان می‌باشد. با استفاده از روش درمانی پالپوتومی و پالپکتومی دندان‌های طبیعی کودکان را نجات می‌دهند و می‌توانند از رشد سالم دندان‌ها هم پشتیبانی کند.
در روش درمانی پالوپوتومی متخصص دندانپزشک پالپ دندان را خارج می کند تا بتواند با جدا کردن آن باعث رشد طبیعی ریشه دندان شده و مانع از گسترش آن شود. زمانی که بافت‌های عصبی داخلی کودکان آسیب دیده و یا دچار عفونت شوند، استفاده از این روش درمانی خیلی موثر و مناسب است.
مزایای عصب‌کشی
- عصب کشی دندان موجب می‌شود که دندان‌های خودتان را حفظ کنید و مانع از کشیدن آنها می‌شود.
- درد ناشی از عفونت خیلی شدید است و گاهاً برای افراد غیر قابل تحمل است که با عصب کشی می‌توان این درد را تسکین داد.
- بعد از عصب کشی از روکش دندان استفاده می‌کنند تا ظاهر آن را بهتر کنند.
عوارض عصب‌کشی
عصب کشی یک روش درمانی مطمئن است که نسبت به روش‌های درمانی دیگر عوارض خیلی کمی دارد که می‌خواهیم با این عوارض آشنا شویم.
- ممکن است شما بعد از عصب کشی کمی در ناحیه عصب کشی شده درد داشته باشید، اما این درد را می‌توانید با مصرف مسکن‌ها کنترل کنید.
- در برخی بیماران ممکن است که محل مورد نظر بعد از عصب کشی عفونت کند. البته این موارد خیلی نادر است و زمانی اتفاق می‌افتد که پزشک کار خود را درست انجام نداده و کانال‌ها را دقیق پاکسازی نکند.
- گاهاً ممکن است در حین جراحی ریشه دندان شکسته شود. این کار هم نیاز به تبحر بالای دندانپزشک دارد که بتواند با دقت بالایی این کار را انجام دهد.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
- زمانی که شما دردی در دندان‌های خود احساس می‌کنید که گاهاً این درد هم از میزان تحمل شما بالاتر است.
- وقتی که دندان‌ها تغییر رنگ داده باشند و دیگر ظاهر طبیعی دندان در آنها مشاهده نشود.
- وقتی دندان‌ها متورم شده و یا بافت اطراف آنها حالت تورمی پیدا کرده است.
نتیجه گیری
عصب کشی دندان روش پیچیده‌ای است که حتماً باید توسط دندانپزشک متخصص و ماهر انجام بگیرد. این مسئله می‌تواند در حفظ ظاهر دندان‌ها و آسیب ریشه نقش مهمی داشته باشد. اگر شما عصب کشی دندان انجام ندهید، دندان درد شدیدی خواهد داشت و ممکن است که عفونت و پوسیدگی به استخوان فک هم برسد.
