یکی از تصمیمات مهم در حوزه دندانپزشکی انتخاب روکش مناسب برای دندان‌ها است، چون در زیبایی و عملکرد دندان‌ها نقش بسیار مهمی دارد. از بین انواع روکش‌هایی که وجود دارد، روکش جنس زیرکونیا و سرامیکی جز محبوب‌ترین آنها هستند.
هر کدام از این روکش‌ها یک سری مزایا و معایبی دارند و انتخاب آن بسته به نیاز بیمار و تشخیص پزشک است. ما در جدول زیر سعی کرده‌ایم به یک سری تفاوت‌های بارزی که بین روکش زیرکونیا و روکش سرامیکی وجود دارد اشاره کنیم:
| ویژگی | زیرکونیا | سرامیک |
| استحکام | بسیار بالا | متوسط |
| زیبایی | طبیعی و شفاف | تنوع رنگی بالا |
| مقاومت در برابر لکه | بالا | متوسط |
| سازگاری با لثه | بسیار خوب | خوب |
| قیمت | بالاتر | مناسب تر |
ویژگی روکش زیرکونیا
- روکش زیرکونیا از ماده‌ای به نام زیرکنیوم ساخته می‌شود که مقاومت بالا و استحکام زیادی در برابر شکستگی دارد.
- معمولاً این روکش‌ها شفافیت بالایی دارند، رنگ آنها طبیعی است و ظاهری مشابه با دندان‌های طبیعی دارند.
- زیرکونیا از مواد بسیار با کیفیت ساخته می‌شود که در دندانپزشکی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند و احتمال شکستگی آن هم بسیار کم است.
- معمولاً زیرکونیا شفافیت بالایی داشته و رنگ آن خیلی طبیعی است، یعنی مشابه با دندان‌های اطراف شما می‌شود.
- برخی روکش‌ها در برابر لکه دوام خوبی ندارند و در اثر مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی لکه روی آنها تشکیل می‌شود. اما این روکش ها ساختار خوبی دارند و امکان تشکیل لکه روی آن خیلی کم است.
- ماده زیرکونیا با لثه‌های شما سازگاری خیلی زیادی دارد و میزان حساسیت آن خیلی خیلی کم است.
ویژگی روکش سرامیک
- روکش‌های سرامیکی از یک سری موادی ساخته می‌شوند که تنوع رنگی آنها بالاست، زیبایی خاصی دارند و بسیار محبوب هستند.
- این روکش‌ها را می‌توانید در انواع مختلفی چون پرسلن مشاهده کنید.
- معمولا روکش‌های سرامیک را می‌توان بر روی هر نوع دندانی نصب کرد.
- روکش دندان سرامیکی، زیبایی زیادی دارد و می‌تواند همرنگ با دندان‌های طبیعی شما باشد.
- معمولاً دندان‌هایی که روکش سرامیک دارند، شفافیت آنها خیلی خوب است و می‌توانند نور را از خود عبور دهند.
- روکش‌هایی با جنس سرامیک از نظر قیمت مناسب‌تر از روکش‌هایی با جنس زیرکونیا هستند.
چه زمانی از روکش زیرکونیا و چه زمانی از روکش سرامیک استفاده کنیم؟
معمولا برای دندان‌هایی که نیاز به روکش‌های مقاوم دارند، از روکش زیرکونیا استفاده می‌شود. همچنین آن قسمت از دندان‌هایی که در معرض دید هستند و ظاهر طبیعی آنها اهمیت دارند، روکش زیرکونیا بهترین گزینه است.
کسانی که به دنبال روکشی با قیمت‌های مناسب هستند و می‌خواهند تنوع رنگی خوبی داشته باشند، بهتر است که از روکش سرامیک استفاده کنند.
مراحل انجام روکش زیرکونیا و سرامیک
روکش‌های زیرکونیا و سرامیک، باعث بهتر شدن ظاهر دندان‌ها استفاده می‌شود. برای نصب این روکش‌ها مراحلی وجود دارد که تماماً باید با دقت بالایی انجام شود.
هر چقدر تخصص و تجربه دندانپزشک مربوطه در این زمینه بیشتر باشد، این مراحل بهتر انجام شده و نتیجه کار عالی خواهد بود.
مشاوره و بررسی اولیه
ابتدا باید مشاوره و بررسی اولیه انجام شود. برای این کار لازم است که معاینه کامل در قسمت دهان و دندان توسط دندانپزشک انجام گیرد تا بتواند وضعیت لثه و سلامت عمومی دهان را بررسی کند. دندانپزشک با توجه به شرایطی که شما دارید، سعی می‌کند بهترین گزینه را برایتان انتخاب کند.
ممکن است افرادی درگیر برخی بیماری‌ها باشند که این موضوع بر نتیجه درمان می‌تواند تاثیرگذار باشد. شما باید هر نوع بیماری که داشته باشید را با دندانپزشک مطرح کنید تا بتواند بهترین پیشنهاد را به شما بدهد.
آماده‌سازی دندان
در مرحله بعدی دندانپزشک برای آنکه شما در حین کار دردی را احساس نکنید، در محل بی‌حسی موضعی انجام می‌دهد. برای بی‌حس شدن دندان چند دقیقه صبر می‌کنید و سپس پزشک کار خود را شروع می‌کند.
برای آماده سازی دندان لازم است که کمی از سطح دندان‌ها تراشیده شود تا بدین وسیله بتواند برای قرار گرفتن روکش، فضای کافی به وجود آورد. سپس از روی دندان‌های تراشیده شده قالب می‌گیرد و قالب را باید با دقت کاملی اندازه‌گیری کند.
طراحی و ساخت روکش
مرحله بعدی نوبت به طراحی و ساخت روکش است که دندانپزشک قالب اندازه گرفته شده را به لابراتوار می‌فرستد. متخصصین در آنجا ابتدا طراحی اولیه از قالب را با استفاده از فناوری‌های دیجیتالی انجام می‌دهند، سپس اقدام به ساخت روکش می‌کنند.
معمولاً با کمک گرفتن از دستگاه‌های پیشرفته، روکش‌های زیرکونیت و یا سرامیکی ساخته می‌شود. در این مرحله رنگ روکش‌ها را به گونه‌ای انتخاب می‌کنند که با دندان‌های شما تناسب بیشتری داشته باشید.
نصب روکش
برای نصب کردن روکش ابتدا باید دندان‌ها به طور کامل تمیز شوند، سپس روکش را با استفاده از چسب مخصوصی به دندان‌ها می‌چسبانند. دندانپزشک روکش را از نظر زیبایی بررسی می‌کند و تنظیمات لازم را روی آن انجام می‌دهد تا بتواند به نحو احسن روکش را روی دندان نصب کند.
مراقبت‌های بعد از نصب
بعد از آنکه نصب روکش تمام شد، باید مراقبت‌های لازم را انجام دهید. باید بهداشت دهان خودتان را رعایت کنید، پس لازم است که روزانه دو بار مسواک زده و بعد از هر وعده غذایی از نخ دندان استفاده کنید.
بعضی افراد عادت‌های نادرستی دارند مثل کردن باز کردن در بسته‌بندی‌ها با دندان‌ها و یا جویدن ناخن که باید آنها را کنار بگذارند. در مراقبت از روکش‌های دندان حتماً مراجعه به پزشک را هم جدی بگیرید و سعی کنید سالی دو بار به پزشک مراجعه کنید.
روکش دندان زیرکونیا و سرامیک: کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟
اینکه بخواهید بین روکش دندان زیرکونیا و یا سرامیکی یکی را انتخاب کنید، این موضوع به نظر دندانپزشک بستگی دارد. هر دو نوع روکش یک سری مزایا و یک سری معایبی دارند. در واقع تشخیص نیازهای بیمار، تشخیص دندانپزشک و بودجه بیمار عامل مهم در تعیین نوع روکش است.
انواع روکش زیرکونیا
روکش‌های زیرکونیا بر اساس میزان شفافیت و روش ساخت به چند نوع تقسیم بندی می‌شوند.
روکش زیرکونیای جامد (Monolithic Zirconia
این روکش‌ها از یک لایه یکپارچه زیرکونیا ساخته شده اند که هم مقاوم و بادوام است و هم تراکم زیادی دارد. استحکام این روکش ها خیلی زیادی است و بیشتر برای دندان‌های آسیاب و آن دندان‌هایی که تحت فشار زیادی در هنگام جویدن قرار دارند، استفاده می‌شوند. معمولاً روکش زیرکونیای جامد نسبت به سایر روکش‌ها شفافیت کمتری دارد.
روکش زیرکونیای شفاف (Layered Zirconia)
این روکش از چند لایه زیرکونیا ساخته می‌شود و لایه بیرونی آن شفاف‌تر است. به خاطر شفافیت بالایی که این لایه ها دارند، معمولاً برای دندان‌های قسمت جلو استفاده می‌شوند. اما نسبت به روکش‌های جامد استحکام آنها پایین‌تر است.
انواع روکش‌های سرامیکی
روکش‌های سرامیکی بر اساس روش ساخت و نوع مواد تشکیل دهنده به چند نوع تقسیم بندی می‌شوند. هر کدام از انواع روکش‌های سرامیکی یک سری مزایا و یک سری معایبی دارند که دندانپزشک باید تشخیص دهد که کدام نوع از روکش برای شما مناسب است.
روکش‌های E-max
این روکش‌ها هم شفافیت خیلی خوبی دارند و هم جلوه آنها زیباتر است، اما نسبت به روکش‌های زیرکونیا استحکام آنها کمتر است. معمولا برای ترمیم دندان‌های جلویی و داشتن لبخندهای زیبا از این روکش‌ها استفاده می‌کنند.
روکش‌های پرسلین تقویت شده با فیبر (PFM)
این روکش‌ها در واقع ترکیبی از سرامیک و فلز هستند که استحکام خیلی خوبی دارند، ولی ممکن است که به مرور دچار ساییدگی شوند. نسبت به روکش‌های تمام سرامیکی قیمت‌های این روکش ها مناسب‌تر است.
روکش‌های لمینت
روکش‌های لمینت یک لایه نازکی از سرامیک هستند که برای سطح دندان‌ها چسبیده می‌شوند. در دندان‌هایی که رنگشان تغییر کرده، شکستگی جزئی دارند و یا شکل دندان‌ها کمی متفاوت شده از این نوع روکش‌ها استفاده می‌کنند.
نتیجه گیری
روکش‌های دندان در انواع مختلفی هستند، اما انتخاب یک روکش دندان مناسب می‌تواند هم ظاهر شما را زیباتر کند و هم دوام دندانتان را بیشتر کند. روکش‌های زیرکونیا و سرامیکی گزینه بسیار مناسبی برای شما هستند که بنا به تشخیص پزشک و کاربردهایی که دارند، می‌توانید از آنها استفاده کنید.
