کسانی که مشکلات مربوط به دندان دارند، ممکن است یک سری سوالاتی برایشان پیش بیاید که یکی از این سوالات این است که آیا ارتودنسی بهتر است و یا بر روی دندان‌های خود کامپوزیت انجام دهند؟ برای اینکه بخواهیم به این سوال پاسخ بهتری بدهیم،، لازم است که یک سری موارد را به طور اصولی و اساسی بررسی کنیم.
کامپوزیت چیست؟
شما اگر دندان پوسیده دارید، توصیه می‌کنیم که در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک برای مستحکم کردن دندان‌هایتان ابتدا پوسیدگی‌هایی که دارد را از بین می‌برد و سپس آنها را پر می‌کند.
برای پر کردن دندان از مواد مختلفی استفاده می‌کنند که رایج‌ترین آنها آمالگام و کامپوزیت است. آمالگام یک ماده مناسب برای پر کردن دندان‌ها است که در طی سالیان متمادی جز پرمصرف‌ترین مواد پر کننده دندان به شمار می‌آید.
کامپوزیت برای پر کردن دندان محبوبیت بیشتری پیدا کرده است، چون هم ظاهر طبیعتی‌تری دارد و هم دوام آن بیشتر است. می‌توان کامپوزیت‌ها را طوری ساخت که با رنگ دندان‌های شما مطابقت داشته باشد، به طوری که وقتی دیگران به آن نگاه می‌کنند، متوجه نشوند که دندان شما ترمیم شده است.
در طی تحقیقات مختلفی که به عمل آمده، طول عمر کامپوزیت‌ها را حدود ۷ سال برآورد کرده‌اند. شما می‌توانید با مراقبت‌های خوب و رعایت کردن بهداشت دهان و دندان، طول عمر آن را تا چندین سال افزایش دهید. شما باید از مصرف غذاهای شیرین، سفت، چای و قهوه تا حد امکان خودداری کنید، چون این مواد غذایی می‌توانند عمر کامپوزیت‌ها را کاهش دهند.
موارد استفاده از کامپوزیت
شما اگر با موارد استفاده از کامپوزیت آشنا شوید، می‌توانید بین ارتودنسی و کامپوزیت نوع مناسبی را انتخاب کنید. اما کامپوزیت در یک سری موارد استفاده می‌شود که از آن جمله می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- حفره دندان‌هایی که در اثر پوسیدگی ایجاد شده‌اند را می‌توان با کامپوزیت پر کرد.
- آن دسته از دندان‌هایی که شکستگی و یا لب پرشدگی دارند را می‌توان با کامپوزیت ترمیم کرد.
- مواقعی که دندانپزشک قصد دارد فاصله بین دو دندان را ببندد.
- زمانی که قصد داریم شکل و یا رنگ دندان‌ها را تغییر دهیم.
مزایای کامپوزیت
کامپوزیت‌ها دوام خیلی خوبی دارند و شما می‌توانید تا مدت‌های زیادی از آنها استفاده کنید. همیشه کامپوزیت‌ها به رنگ دندان‌ها تهیه می‌شوند و ظاهر طبیعی هم دارند. برای اجرا کردن کامپوزیت‌ها فقط به یک جلسه درمانی نیاز است.
کامپوزیت‌ها می‌توانند در برابر شکستگی مقاوم باشند. در واقع فشار متوسطی که از جویدن غذا به آنها وارد می‌شود را می‌توانند تحمل کنند. کامپوزیت‌ها برای دندان‌های خلفی و قدامی قابل استفاده هستند. اگر کامپوزیت‌ها آسیب ببینند، می‌توان آنها را تعویض کرد. روش استفاده از کامپوزیت نسبت به ارتودنسی تهاجم کمتر و هزینه‌های پایین‌تری دارد.
معایب کامپوزیت
کامپوزیت‌ها در کنار اینکه سری مزایایی دارند، باید معایب آنها را هم در نظر بگیریم. عمر کامپوزیت‌ها نسبت به ارتودنسی کمتر است. بعد از درمان با کامپوزیت، در طی مدت کوتاهی ممکن است که دندان‌های شما را به دما حساس‌تر کنند.
در اثر مصرف چای، سیگار و یا قهوه به مرور زمان رنگ کامپوزیت‌ها تغییر می‌کند. مصرف غذاهای سفت ممکن است که به کامپوزیت‌ها آسیب برسانند. در صورتی که اجرای کامپوزیت توسط یک دندانپزشک بی‌تجربه انجام شود و یا از متریال بی‌کیفیتی استفاده کند، ممکن است که دندان‌ها دیگر یکدست دیده نشوند. با کامپوزیت نمی‌توان مشکلاتی که مربوط به بایت دندان است را برطرف کرد.
ارتودنسی چیست؟
انتخاب دیگری که شما برای زیباتر کردن دندان‌هایتان می‌توانید داشته باشید، ارتودنسی است. برای انتخاب ارتودنسی باید یک سری اطلاعات در ارتباط با آن به دست آورید. ارتودنسی یک شیوه درمانی کاملاً تخصصی است که باعث تراز کردن و صاف کردن دندان‌ها می‌شود.
با کمک ارتودنسی می‌توان فاصله بین دندان‌ها را از بین برد و مشکلات مربوط به فک را رفع کرد. دستگاه‌های ارتودنسی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم بندی می‌شود. شما نمی توانید تا پایان دوره درمان دستگاه‌های ارتودنسی ثابت را از دهان خودتان خارج کنید، اما دستگاه‌های ارتودنسی متحرک را می‌توانید در زمان‌هایی که نیاز است بردارید.
برای ارتودنسی تقسیم بندی‌های دیگری مثل ارتودنسی نامرئی هم وجود دارد که می‌توانید در این مورد با دندانپزشک خود صحبت کنید. بهترین دوران برای انجام ارتودنسی دوران نوجوانی است. اگر لازم باشد، بزرگسالان هم می‌توانند تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرند.
میزان موفقیت درمان ارتودنسی به سن بیمار در زمان شروع ارتودنسی دندان و اهدافی که دارند، بستگی دارد. دستگاه ارتودنسی بر روی دندان‌ها فشار مداوم و طولانی مدتی وارد می‌کند. این فشار باعث می‌شود که دندان‌ها در یک جهت خاصی حرکت کنند.
در حقیقت در زیر لثه غشایی وجود دارد که این غشا توسط استخوان‌ها احاطه می‌شود. این غشا می‌تواند موقعیت دندان‌ها را کنترل کند و به فشاری که توسط بریس‌ها به دندان‌ها وارد شده، پاسخ دهد. زمانی که بریس ها بر روی دندان‌هایتان نصب می‌شود، دردی حس نمی‌کنید، اما در روزهای بعد ممکن است کمی احساس درد و ناراحتی داشته باشید.
در این شرایط باید از مسکن‌هایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. حال اینکه دوره درمان ارتودنسی چقدر طول می‌کشد به عواملی بستگی دارد، مثل مقدار فضای خالی که در داخل دهان شما وجود دارد، شدتی ناهنجاری دندان‌هایتان، مسافتی که دندان‌ها باید طی کنند، سلامت استخوان فک و دندان‌ها و لثه‌ها.
اکثر افرادی که روش درمانی ارتودنسی را انتخاب می‌کنند، باید از یک تا ۳ سال تحت درمان قرار بگیرند و به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند. بیماران با پیروی کردن دقیق از دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی می‌توانند در کمترین زمان ممکن به نتیجه‌ای که می‌خواهند برسند.
موارد استفاده از ارتودنسی
اگر فک و دندان‌های شما رشد درستی نداشته باشد، ممکن است به حالت کج و نامرتب باشند و در نتیجه دندان‌های فک بالا و فک پایین نتوانند در یک راستا قرار بگیرند. معمولاً از ارتودنسی در موارد زیر استفاده می‌شود:
- زمانی که می‌خواهند فضای خالی وسیعی که بین دندان‌ها وجود دارد را ببندند
- در زمان‌هایی که نوک دندان‌ها تراز نیست و باید آن را تراز کرد
- زمانی که دندان‌ها کج شده‌اند و باید آنها را صاف کرد.
مزایای ارتودنسی
ارتودنسی در زیباتر کردن لبخند شما نقش بسیار مهمی دارد و می‌تواند به سلامت دندان‌ها و لثه‌هایتان کمک زیادی کند. این روش دارای یک سری مزیت‌هایی است که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره کرده‌ایم.
- از ارتودنسی همیشه می‌تواند شکل ظاهری دندان‌ها را بهتر کند
- با کمک ارتودنسی شما می‌توانید غذا را بهتر بجوید و به گفتار شما هم می‌تواند کمک کند
- در برخی از موارد دندان‌ها در برابر سایش، آسیب دیدگی یا فشار قرار گرفته‌اند و با ارتودنسی می‌توان از آنها مراقبت کرد
- استفاده از ارتودنسی در ظاهر شما عملکرد مثبتی داشته و می‌تواند اعتماد به نفس تان را بیشتر کند
- با پایان یافتن دوره درمان، تمیز کردن دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار راحت‌تر است
معایب ارتودنسی
ارتودنسی مثل هر روش درمانی دیگر در کنار داشتن یک سری مزایا، معایبی هم دارد:
- زمان اجرای ارتودنسی طولانی است و بین ۱ تا ۳ سال طول می‌کشد.
- در ارتودنسی فلزاتی به کار رفته که ممکن است برخی افراد نسبت به آن حساسیت نشان دهند.
- برخی اوقات بریس های ارتودنسی باعث تحریک لثه و یا تورم آن می‌شوند.
- زمانی که بهداشت دهان را در حین درمان ارتودنسی به خوبی رعایت نکنید، خطر پوسیدگی دندان را بیشتر می‌کند.
- هزینه ارتودنسی نسبت به کامپوزیت بیشتر است.
- روش ارتودنسی برای همه افراد کارساز نیست. در واقع آن دسته از افرادی که دندان‌ها و لثه‌های ناسالمی داشته باشند نمی‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند.
تفاوت کامپوزیت و ارتودنسی
کامپوزیت و ارتودنسی یک سری شباهت‌های با همدیگر دارند اما با این وجود بین آنها یک سری تفاوت‌های آشکار و واضحی وجود دارد. برخی زمان‌ها افراد نمی‌دانند که بین کامپوزیت یا ارتودنسی کدام را انتخاب کنند.
اگر شما تفاوت‌های بین کامپوزیت و ارتودنسی را بدانید، در واقع انتخاب بهتری خواهید داشت و راحت‌تر می‌توانید نوع مناسبی از آنها را انتخاب کنید.
- دستگاه ارتودنسی برای تغییر دادن زوایا و فواصل بین دندان‌ها بسیار عالی است.
- از کامپوزیت تنها برای تغییر سایز دندان استفاده می‌شود و در واقع ماهیتی که این دو دارند، با همدیگر فرق می‌کند.
- هزینه انجام ارتودنسی و کامپوزیت با همدیگر فرق دارد و در واقع این هزینه بسته به ناهنجاری‌ها و تعداد دندان‌هایی که درگیر هستند، متفاوت است.
- معمولا طول درمان انجام ارتودنسی نسبت به کامپوزیت بیشتر است. مدت زمان اجرای کامپوزیت خیلی کوتاه است و معمولاً می‌توان در یک جلسه آن را انجام داد. اما روش درمانی ارتودنسی به زمان خیلی زیادی نیاز دارد و از ۶ ماه تا ۳ سال متغیر می‌باشد.
- کامپوزیت نسبت به ارتودنسی طول عمر کمتری دارد، یعنی بعد از ۵ سال دوباره باید به دندانپزشک مراجعه کرده و برای ترمیم آن اقدام کنید. در مقابل ارتودنسی دندان‌ها را می‌توان تا آخر عمر ترمیم کرده و نیازی به تجدید آن نیست.
- جایگیری کامپوزیت روی دندان‌ها خیلی راحت است، یعنی مواد مخصوص بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و دندانپزشک با تنظیم‌هایی که روی آن انجام می‌دهد کار را تمام می‌کند. اما برای آنکه ارتودنسی را روی دندان‌ها نصب کنید، نیاز به اتصال بریس به دندان‌ها دارد و این کار باید به طور دوره‌ای چکاپ شود.
- ارتودنسی را می‌توانیم یک روش درمانی غیر تهاجمی بنامیم که در گذر زمان می‌تواند اثرات خودش را بر روی دندان‌ها بگذارد.
- کامپوزیت معمولاً برای دندان‌های جلو کاربرد دارد و ارتودنسی را می‌توانیم بر روی تمامی دندان‌ها اجرا کنیم.
- کامپوزیت برای محیط دندان هیچگونه ضرری نمی‌رساند و در طول اجرا به لثه و دندان‌های شما هم آسیبی نمی‌زند. ارتودنسی به خاطر اینکه دوره درمان طولانی‌تری دارد، معمولاً باعث ایجاد زخم و یا آفت دهانی خواهد شد.
| موارد مقایسه | ارتودنسی | کامپوزیت |
| کاربرد | تغییر زوایا و اصلاح فک | تغییر اندازه و شکل دندان |
| هزینه | بیشتر است و هزینه دوره‌ای دارد | کمتر است و یک‌بار پرداخت می‌کنید |
| مدت زمان درمان | طول درمان طولانی و چندماهه | در یک جلسه |
| طول عمر | بهبودی تا آخر عمر | نیاز به تجدید بعد از ۵ سال |
| راحتی اجرا | کمی دشوار و نیاز به نصب بریس‌ها | اجرای مواد روی دندان و بسیار ساده |
| تهاجمی بودن | غیرتهاجمی و تدریجی | تهاجمی و در یک جلسه |
| قابلیت اجرا | روی تمام دندان‌ها | دندان‌های جلویی |
| خطرات | امکان زخم کردن محیط دهان | بی‌خطر |
مزایای استفاده از کامپوزیت بجای ارتودنسی
با تمامی مواردی که تا اینجا بررسی کردیم، اگر فکر می‌کنید که برایتان هم اجرای کامپوزیت خوب است و هم می‌توانید ارتودنسی انجام دهید، پس بهتر است به یک سری مطالبی توجه داشته باشید.
- زمانی که کامپوزیت دندان دچار آسیب شود، می‌توان آن را ترمیم کرد.
- شما بنا به رنگ و سایزی که سایر دندان‌هایتان دارند، می‌توانید کامپوزیت مناسبی سفارش دهید.
- در روش اجرای کامپوزیت میزان ساییدگی سطح دندان‌ها نسبت به ارتودنسی کمتر است.در روش ارتودنسی به مرور زمان دندان‌ها دچار ساییدگی بیشتری خواهند شد.
- کامپوزیت‌ها را می‌توان نهایتاً طی دو یا سه جلسه اجرا کرد.
- قیمت اجرای کامپوزیت نسبت به ارتودنسی کمتر است.
مزایای استفاده از ارتودنسی به جای کامپوزیت
مزایایی که برشمردیم مربوط به کامپوزیت بود، اما ارتودنسی هم یک سری مزیت‌هایی دارد.
کسانی که کامپوزیت دندان انجام می‌دهند، باید بهداشت دهان و دندان خودشان را رعایت کنند. اگر بهداشت رعایت بهداشت نشود و مراقبت‌های لازم صورت نگیرد، به مرور دندان ها دچار پوسیدگی شوند. پوسیدگی باعث لق شدن دندان ها می شود و دیگر دندان‌ها کارایی خودشان را نخواهند داشت.
در بسیاری از موارد ارتودنسی دائمی هست، مخصوصاً اگر از آنها مراقبت بهتری شود. اما کامپوزیت‌ها طول عمر کوتاه‌تری دارند. بعد از اجرا و با گذشت چند سال شما نیاز به تعویض و یا ترمیم خواهید داشت.
آیا می‌توان کامپوزیت و ارتودنسی را با هم انجام داد؟
تا اینجای مطلب، نکاتی را در ارتباط با کامپوزیت و ارتودنسی ارائه داده‌ایم و اشاره کردیم که هر کدام از آنها یک سری مزیت‌هایی دارند. در نتیجه فهمیدیم که کامپوزیت و ارتودنسی نه تنها در مقابل هم نیستند، بلکه کامل کننده همدیگر هم هستند.
برای آنکه بیماران بعد از انجام عمل زیبایی دندان‌ها با ارتودنسی نتیجه مطلوبی بگیرند، باید با استفاده از کامپوزیت دندان‌ها به ترتیب در کنار همدیگر قرار داشته باشند. انتخاب کامپوزیت یا ارتودنسی بسته به تمایل بیمار دارد که از آن می‌توان برای زیبا کردن ظاهر دندان‌ها هم استفاده کرد.
در برخی بیماران لازم است که در ابتدا درمان و روش‌های ارتودنسی کامل شود و سپس بر روی دندان‌ها عمل کامپوزیت به اجرا در بیاید. این کار با حفظ درصد بیشتری از ساختار دندان‌ها موجب می‌شود که به کامپوزیت‌های کمتری نیاز داشته باشند.
ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت؟
قبل از آنکه بفهمیم آیا برای درمان مشکلات دندانی ارتودنسی بهترین شیوه است یا کامپوزیت، باید به یک سری مواردی توجه داشته باشیم.
ترتیب دندان‌ها (میزان انحراف در جایگیری)
اگر افراد دندان‌های کج و نامرتبی داشته باشند، ممکن است که در ظاهر آنها تاثیر نامطلوبی ایجاد کند. به همین خاطر برای داشتن یک لبخند زیبا بهترین روشی که می‌توان توصیه کرد، استفاده از ارتودنسی است.
شکل دندان (توازن و اندازه دندان‌ها)
برای درمان شکستگی دندان‌ها، برای کوتاه و یا بلند کردن دندان‌ها و یا اینکه بتوان یک وضعیت نامناسب را بهتر کرد، معمولاً از کامپوزیت دندان استفاده می‌کنند. اگر دندان‌های بیمار در شرایط خاص‌تر قرار بگیرد و یا نیاز به روش‌های ترمیمی هم باشد، از لمینت هم استفاده می‌کنند.
رنگ دندان (سیاه و زردشدن دندان‌ها)
برای رفع کردن سیاهی، تیرگی و یا زردی دندان‌ها اولین راهکاری که می‌توانیم پیشنهاد دهیم، جرم‌گیری و بلچینگ دندان است. در برخی موارد خاص‌تر می‌توان از کامپوزیت یا لمینت برای تغییر رنگ دندان‌ها استفاده کرد.
نتیجه گیری
برای اینکه در ارتباط با کامپوزیت یا ارتودنسی بتوانیم به یک نتیجه مطلوبی برسیم و موضوع را جمع‌بندی کنیم، باید به یک سری نکات و مواردی توجه نماییم. ارتودنسی و کامپوزیت هر کدام به نحوی در داشتن ظاهر خوب دندان‌ها می‌توانند تاثیر داشته باشند. بنا به شرایط دندان‌ها و وضعیت بیمار معمولا دندانپزشکی یکی از این موارد و یا هر دو را توصیه می‌کند.
